Dalfsen’s Plat: Onderwies.

Dalfsen’s Plat: Onderwies.

Raar woord toch eigenlijk, mu’j is èmen op oe in loaten wärken. Onderwies wie hebt ut allemoal ehad, woarumme? Luuster iej goed….;. umme van boamen wies te wönnen. Vandoar misschien ok, det ze de meester uut de hoogste klassen vrogger de boamenmeester nuumen.

Veurige wekke heb ik mie van ni’js in ’t onderwies estört, à’j A zegt mu’j ok B zengen, en à’j dus de streektaal weer in de belangstelling wilt brengen, promoten zoas ze teengswoordig zo mooi in zuuver Nederlands zegt, dan mu’j, as ze oe vroagt umme op schoele met te wärken, zo’n kans met beide hanen angriepen. Zo heb ik dus een mönnen met heel völle plezier deur’ebracht op “De Schakel.” Sjonge wat een fijne schoele, en wat kan die juffrouw mooi vertellen en dr nog bie fluiten ok. En meesters det ze doar hebt, umme met plezier bie in de klasse te zitten. Zie zollen de hele wekke gangs met allemoal dingen van vrogger, en zie vunnen det doar ok de taal inpassen. Wie hebt een lèmende taal. Ik proate ut dialect à weer wat aans as mien moe, en die weer aans as mien grovva. Mar toch blif dr ok een hoop allies. Ik hebbe doar op schoele wat verhaalties veur elèzen, en ut ien en aander verteld van hoe ’t vrogger op schoele was. En dan komt de vroangen. Die wichter zollen mie hoaste ’t hemd van ’t gat vroangen. Zie wussen dr zelf ok nog oarig wat van heur, en doar waren dr een hele boel, woarvan va en moe ok plat preuten, en van nog meer de grootolders. Ik hebbe de wichter op’estoakt det ze va en moe een ständtie mossen gemen umme det ze de kinder de streektaal niet leren. Iene grovva zèè altied: ” Ik hebbe nog liever dè’j de Dalfser toren ondersteboamen gooit as mien borrel.” Die wò’k wei’s teengen kommen. Zie vreungen ok of ik wusse wat of” Sidi tammentis astoe entis paktum” betekenen. Ik zegge dè’s mäkkelijk zat, as ik vut goa zet ik een bödtie op de deure met” Vàsochens töt soamens nietuus.” Hoe lange proat iej à dialect? Vanof dè’k in de wiege lage. Is ut muuilijk umme oaver te schakelen van Nederlands op Saksisch? Oh nee, vrogger moche wie thuus zo gauw as dr aanderen bie waren die oos dialect niet preuten ok gien dialect meer proaten. Mien va ärgeren dr zich zelf wild an det wat van zien kennisen, det Friezen waren, ok in gezelschap met mekare Fries preuten; ärg onbelèèfd. Woar nog bie kömp dedde wie in de winkel soms met twie klanten teglieke bezig waren, teengen een ienen preut iej plat, teengen de aander Nederlands, zonder ienige muuite. Iej bint immers twietalig op’evoed. In de klasse mos iej ’t ok niet woangen umme dialect te proaten, en zo leren iej spöllender wieze twie talen, later hè’j doar völle gemak van à’j Duuts of Engels leren mut.

Op schoele zollen ze dr de hele wekke nog met deur goan. Ik hebbe ’t programme ezien. Zie mossen wà’k ‘ärg mooi vunne beveurbeeld Elfies maken in de streektaal. Det is een gedichie van elf woorde, De eerste regel 1, de twiede 2 ,de derde 3, de veerde 4 en de läste weer 1 woord. Zo van beveurbeeld:

Schoele

fijn schoele

ik mage leren

ik doe det graag

wies.

Ok mochen ze rondeelties maeken, die ziet dr wat vorm betreft zo uut. Probeert ut ok mar is.

Hij zit in de klas,

kömp altied van pas

weet iej wie ’t is?

Hij zit in de klas.

’t is een man,

die völle kan.

Hij zit in de klas,

kömp altied van pas.

Zuk soort dingen leren wie pas in de dädde klasse van de HBS.

Nog ien ding mut mie van ’t hätte; de veurmèènsen van jullie mut wat better de taal gebruken. Demonstratie in den Bosch: Röp dr iene”In ut onderwies is schraalhans koning.” As Hermans noe Koning hieten, of as e Kok noe had loaten opdramen, mar dit is fout taalgebruuk. Ik hebbe teminste eleerd det schraalhans keukenmeester was en gien koning. Misschien wol die man zien eingen hane koning loaten kreien.

Artikel delen: