Boren naar aardgas op grensgebied van Dalfsen - Foto: Wim
Foto: Wim

Boren naar aardgas op grensgebied van Dalfsen

WIJTHMEN – Gas in de bodem omgeving Dalfsen en een Duitse maatschappij doet onderzoeken. Enige maanden geleden zijn door een Duitse Maatschappij uit Hannover, in opdracht van de NAM onderzoekingen gedaan naar aardolie of gas in de omgeving Dalfsen. Aldus een artikel in het Zwols nieuwsblad van 15 juli 1965. Hiervoor werden explosieven gebruikt die in de grond werden aangebracht. Met speciale instrumenten werden trillingen gemeten die ontstonden wanneer de explosieven ontploften. Hieraan kon men zien of de bodem olie of gas bevatte. Alles gebeurde in de grootste geheimzinnigheid en vooral als er resultaat verwacht werd was het nog veel moeilijker om wat te weten te komen.

Doch de heren van de N.A.M. konden niet alles verbergen. Op de grens van de gemeente Dalfsen en Zwollerkerspel was nogal bedrijvigheid op een plaats waar gewerkt werd aan een boorplaats. De N.A.M. had van Landbouwer H. Kievitsbosch in Wijthmen een stuk grasland gehuurd om er een boortoren te plaatsen. Zover was het echter nog niet. Eerst heeft men met bulldozers de zwarte grond opzij geschoven en is men bezig dit stuk grond van 1 ha op te hogen met wit zand. Daar overheen wordt dan beton gestort zodat er een plaats komt waar gemakkelijk gewerkt kan worden. De boortoren wordt hierop gebouwd, men is van plan tot 8000 meter diep te boren. Dit alles zal ongeveer 6 weken in beslag nemen en dan pas kan men resultaat verwachten. Misschien brandt er dan ’s nachts en overdag een gasvlam. Mochten de boringen geen succes worden dan zal de N.A.M. het stuk grond weer in orde maken zodat de heer Kievitsbosch het weer gebruiken kan. (dit was 1965)

Dalfsennet op zoek naar meer informatie omtrent deze gasboorinstallatie en natuurlijk eerst informeren bij de familie Kievitsbosch wat toevallig familie mij is. Mijn moeder was een Kievitsbosch en is geboren op dit adres, Oude Wijthemerweg 10 in Zwollerkerspel. De heer H.Kievitsbosch was mijn oom. Helaas is er weinig meer informatie te vinden dan het bovengenoemd krantenartikel en de schriftelijke overeenkomst. De schriftelijke overeenkomst is van 6 juli 1965, gedaan door de N.V. Nederlandse Aardolie Maatschappij Oldenzaal betreft; Lokatie Zwollerkerspel en luidt als volgt;

 

“Zeer geachte Heer, overeenkomstig de toezegging gedaan tijdens het onderhoud dat enerzijds de heren Van den Berge en Smit met U op 30 juni jl. hadden, zenden wij U hierbij een afschrift van vier contracten, welke wij met U sloten inzake de boorlokatie, toegangsweg, brandvlam en leiding. Voor notariële afwikkeling van de contracten zal dezerzijds worden zorggedragen. Was getekend; Hoogachtend N.V. Nederlandse aardolie Maatschappij”.

Dus op zoek naar meer informatie.

De kinderen van de familie H.Kievitsbosch waren nog te jong om zich de juiste en volledige informatie te kunnen herinneren. Toch komt er de nodige binnen van dochter Miny Kievitsbosch. Zij kan zich herinneren dat haar moeder elke vrijdagavond de kantoren en de kantine van de boormedewerkers schoonmaakte. Een kantoor met hele grote vellen papier op het bureau en aan de wand geplakt (tekeningen) dat vond ik al indrukwekkend. In de kantine lagen heel veel bouwhelmen en naar mijn idee stonden er heel veel stoelen. Die mocht ik naar buiten zetten zodat mijn moeder de vloer kon dweilen.

Het erf achter de boerderij werd geasfalteerd en ook de weg naar de boorinstallatie. Deze weg werd later gebruikt om te leren fietsen, rolschaatsen enz. De buurjongetjes zaten in een rolstoel en maakten dankbaar gebruik van deze weg om rustig te rijden en te spelen. Tot enkele jaren geleden was dit de weg naar het boorland. Mijn broers hebben inmiddels het asfalt verwijderd en de weg verhard met klinkers. Ook het erf van (tante Dina) de familie Koenjer, buren, werd geasfalteerd.

Het lawaai en het heien ging dag en nacht door, ook de tankauto’s reden dag en nacht. Het water wat omhoog kwam mocht niet geloosd worden in de sloten. Dit werd afgevoerd naar de Veluwe. Ze hebben tot 1200 meter geboord. De mensen van de NAM waren erg geheimzinnig, op een gegeven moment kreeg mijn vader te horen dat het niet rendabel was. De putten werden opgeblazen met zoveel geweld dat het puin bij Noordman en Doorn in het weiland belandde. (tot 300 meter afstand). Het stuk grond werd weer in orde gemaakt voor landbouwgebruik. We hadden veel nieuwsgierigen/belangstellende mensen op het erf en er werden veel foto’s gemaakt. Maar helaas is er niets meer in ons bezit. De toegangshekken naar het terrein zijn na de sloop verkocht aan Jans Schrijver, zwager van mijn vader,  en hebben vele jaren dienst gedaan als de toegangshekken naar de camping.

Doorvragen bij de familie leverde geen informatie op. Ook de broers konden zich weinig van de installatie herinneren. Wel dat er wel eens een tankauto van TEXAS op het erf kwam, dus mogelijk een teken dat er wel iets is gevonden. Een spannend moment, maar de boorput bleek niet rendabel.

Ook oudere buurtbewoners, hoewel de meesten niet meer leven, konden zich weinig herinneren. Destijds zou er ook informatie aangeleverd zijn bij Plaatselijk belang Wijthmen, maar zowel het oude bestuur als het nieuwe bestuur weten niets van een gasboorinstallatie. In oproep via Zwolle Nieuws en Dalfsennet bracht geen nieuwe informatie. Dan maar op oproep naar de NAM persvoorlichting;

“Naar aanleiding van uw mail inzake genoemde boorinstallatie te Zwollerkerspel het volgende. Er is helaas niet meer zo veel te achterhalen. Er is inderdaad een locatie aangelegd op het terrein van de heer H.Kievitsbosch, er is ook geboord maar er is helaas geen gas aangetroffen. De locatie is ook gelijk geabandonneerd en teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Op 30 januari 1967 is de huur voor het terrein met ingang van 30 juni 1967 weer opgezegd. Er is niet meer te achterhalen met welke toren er destijds is geboord e.d. Ik heb nog wel een kaartje kunnen vinden. Ik zal u een kopie van de huurbeëindigingsbrief sturen alsmede een kopie van het kaartje. Tot zover de informatie die te verkrijgen is.

 

Boren naar gas groot risico? Groot ongeluk in Sleen, begin november 1965.

Het boren naar gas niet zonder gevaar is blijkt wel uit het ongeluk in datzelfde jaar in ’t Haantje in de buurt van het Drentse Sleen. “Een 50 meter hoge boorinstallatie is in enkele seconden door de aarde opgeslokt. Het was een gespannen sfeer bij het boren naar gas of olie door de Nederlandse Aardoliemaatschappij. Het was ‘s middags half vier. Het boren ging niet goed, zo’n 20 man lopen zenuwachtig heen en weer, ze hebben al een paar dagen weinig geslapen want er is een probleem met de toren en het dreigt uit de hand te lopen. De boortoren van dikstaal en bijna 50 meter hoog begon te wankelen en knakte even voorover en verdween in enkele seconden geheel in een enorme krater, opgeslokt door de onrustige aarde en die werd nooit meer teruggezien”.

 

Wat is er gebeurd, in enkele weken werd een boordiepte bereikt van 1800 meter, er ontstaan problemen met het boren door een laag zwakke steen en het boorgat raakt verstopt. Dan stuit de boorploeg op een keiharde steenlaag. Waaronder de druk explosief toeneemt van normaal 140 bar tot wel 300 tot 400 bar. “Toen was het gedaan met boren, we wisten niet dat er zoveel expansie was, toen we de prop uit het verstopte boorgat wilden verwijderen spoot olie en gas ons gelijk om de oren en we kregen de volle laag. Uit de diepe ingewanden van de aarde zocht het gas zich een ruimte naar boven door de poreuze lagen en nam alles mee naar boven. Eerst nog even borrelend, maar het werd snel groter en er ontstond een fontein van wel 30 meter hoog van allerlei smurrie waardoor er een krater ontstond van tientallen meters doorsnee en de hele boorinstallatie van vier miljoen gulden verdwijnt in de grond zonder een spoor achter te laten”.

 

Het natuurgeweld hield niet op. Na drie weken werkte de krater en het fontein nog steeds, weilanden rond de krater werden herschapen in een maanlandschap en meerdere erupties sloegen gaten in de grond. Ruim twee hectare veranderde in een oogwenk in een borrelend landschap met vele kraters en erupties tot wel 2 meter hoog. Zowel de boortoren, machines, keten en twee caravans verdwenen in de krater.  De dijk rond het Oranjekanaal wat op 400 meter afstand lag scheurde op grote afstand en verzakte ruim een halve meter. Ook een boerderij op een paar honderd meter afstand dreigde in de grond te verdwijnen.  Het hele gebied tot 500 meter van de krater werd verboden gebied en levensgevaarlijk. Twee maand later heeft de Nam op afstand van deze locatie nieuwe gaten geboord om de druk er af te halen en is de krater gevuld met 400 ton aan beton.

Pas na 81 dagen spuiten  van gas, olie en modder kreeg de Nam de druk van de krater en kon in februari 1966 worden begonnen met het opruimen van de rommel.  Lees het volledig verhaal over op www.Oudschoonebeek.nl en zoek naar Spuiter Sleen.

Gelukkig is ons dit leed gespaard gebleven in Wijthmen, er werd geen gas of olie gevonden.

WvdV

 

Foto's 6
Boren naar aardgas op grensgebied van Dalfsen - Foto: Wim
Foto: Wim
Boren naar aardgas op grensgebied van Dalfsen - Foto: Wim
Foto: Wim
Boren naar aardgas op grensgebied van Dalfsen - Foto: Wim
Foto: Wim
Boren naar aardgas op grensgebied van Dalfsen - Foto: Wim
Foto: Wim
Boren naar aardgas op grensgebied van Dalfsen - Foto: Wim
Foto: Wim
Artikel delen: