De Vecht, de Berkummerbrugge en nog veel meer.. - Foto: Wim
Foto: Wim

De Vecht, de Berkummerbrugge en nog veel meer..

REGIO – De Berkummerbrugge was al sinds de bouw een blokkade als gevolg van veel ijsgang in de Vecht die ontembaar was. Oorspronkelijk was de overgang een voet of wagenveer, maar hier ligt al een brug vanaf 1450. De bestemming was hoofdzakelijk voor een verbinding met de handelsweg over Hardenberg, Ommen en Dalfsen, naar Hasselt en Kampen door de stad Zwolle. In de geschiedenis speelt deze brug een grote rol. Doch in 1536 en later nog een keer in 1795 is de brug verbrand.

Het einde van deze brug was rond het midden van de vorige eeuw, toen de Rijksweg werd aangelegd. De Rijksweg zoals die nu kennen bestond nog niet. Wel was er een vaartverbinding door het Lichtmiskanaal naar de Dedemsvaart, maar ook het Lichtmiskanaal ia al lang weer gedempt door de aanleg van de A28.

Dicht bij de Vechtbrug lag een belangrijk buitengoed Dijkzicht, eerst bewoond door adellijke families, later een Jeugdherberg en nu als kantoorgebouw in gebruik. Oude boerderijen in de buurt waren “Fontein van Aken” het “Zijlhuis” en “de havezate Ordeler zijl” al in de 16e eeuw genoemd, mogelijk is die door rovers verwoest. Bij die locatie waar vroeger een water richting Nieuwleusen stroomde met de naam “Hermelijn” en het water afvoerde naar de Vecht. Verder langs de Vecht ligt ook het landgoed “Arnichem”en de oude boerderij van de familie Reuvekamp, waar vroeger een herberg was gevestigd.

De handel die over de Berkummerbrug ging had vooral betrekking op de hessen via de hessenwegen, de postwagens en overige handel. Veel handel werd in Zwolle overgeladen in trekschuiten van Zwolle naar Kampen en Genemuiden. Zo werden ook beurtvaarten opgericht naar Amsterdam. Maar de hessenwagens gingen verder via het Katerveer over de Veluwe.

Zwolle had van oorsprong geen verbinding met de Vecht. Begin16e eeuw werd het belang ervan ingezien, maar het heeft nog tot 1597 geduurd dat de aansluiting met het de Nieuwe wetering een besluit kreeg. Het grootste probleem was de grillige waterstand van de Vecht. In de winter teveel en in de zomer te weinig water, waardoor scheepvaart soms maanden stil lag. In 1602 is toch besloten bij het begin van de Nieuwe Vecht een verlaat of sluis, ten oosten van de Berkummerbrug aan te leggen. Bij de aansluiting van de Nieuwe Wetering moest ook een sluis worden aangelegd om scheepvaart mogelijk te maken. Scheepvaart bleek weinig nut te hebben door de ongunstige water aanvoer van de Vecht die alleen bevaarbaar was met platbodems, zompen of speciale Vechtschepen. De grootse verwachtingen waren op het eind van de 16e eeuw niet veel anders dan teleurstellingen en is geheel ten nadele van de stad uitgevallen.

Toch zijn bijzondere elementen aan die Nieuwe Vecht ontstaan in de eeuwen. Enkele fabrieken (Reijnders olie) en molen de Passiebloem. Vlak bij de Boerendans (Boerendanserbrug) stond een grote villa met koetshuis “Vechtlust” welke geheel is verdwenen op de toegangspoorten na. Ook bij de Nieuwe Vecht lag Vechtendam, uitmondend aan de huidige Watersteeg, eens eigendom van de Zwolsche familie Doyer. Het bestond in elk geval nog in 1848 als een fraai buiten omgeven door een gracht, maar in 1868 werd het voor afbraak verkocht.

Niet aan de Nieuwe Vecht, maar aan de Vecht meer stroomopwaarts nog een deftig huis Vechterweerd. Hoewel geen havezate werd het reeds genoemd in de 17e eeuw, toen bewoond door de griffier der Staten, Dirk Roelinck, in 1732 aan een kleindochter Fenna Roelinck, wed van Egbert Greven. Ook bovengenoemd huis is inmiddels verdwenen. Bijgaande tekening zou nog aanwezig zijn in het Overijssels museum in Zwolle.

Het graven van het Lichtmiskanaal in 1847 gaf aanvankelijk hoge verwachtingen, een verbinding met Dedemsvaart en de toen veelbelovende veenkolonie. Doch dat was slechts van korte duur. Toen de aanleg van de tram en later de Noord-Oosterlokaal spoorweg de bovenhand kreeg.

Dit is een uittreksel uit het boek uit Zwolle’s verleden uit 1946.

Foto’s van topografische kaart uit 1900

WvdV

Foto's 5
De Vecht, de Berkummerbrugge en nog veel meer.. - Foto: Wim
Foto: Wim
De Vecht, de Berkummerbrugge en nog veel meer.. - Foto: Wim
Foto: Wim
De Vecht, de Berkummerbrugge en nog veel meer.. - Foto: Wim
Foto: Wim
De Vecht, de Berkummerbrugge en nog veel meer.. - Foto: Wim
Foto: Wim
Artikel delen: