Nut en noodzaak van de geul bij Vilsteren

DALFSEN –  Een brief die ik ( Drs. Ir. Ad Wevers) vandaag aan het AB van het Waterschap Groot Salland heb gestuurd.

Dalfsen, 2 februari 2015
Betr.: Nut en noodzaak van de ‘Geul bij Vilsteren’
cc.: deze open brief wordt ter info ook toegestuurd aan het WS Vechtstromen, aan de Provincie Overijssel ‘Ruimte voor de Vecht’, aan de Stentor editie Vechtdal en aan DalfsenNet
Geacht Algemeen Bestuur van het WS Groot Salland,
Nu blijkt dat de aanleg van de nevengeul om de stuw van Vilsteren zo’n 25% duurder wordt en in totaal Euro 3.118.000,- gaat kosten, moet dit aanleiding zijn om nut en noodzaak van dit project opnieuw af te wegen.
Primair doel van het project is om bij maatgevende afvoer van de Ov. Vecht de hoogwaterstand bovenstrooms van de stuw met 5 tot 10 cm te doen verlagen. Door het graven van de geul om de stuw creëert u ‘Ruimte voor de Vecht’ en wordt dit doel bereikt. U doet dat, lees ik in de Stentor van 28 januari 2015, omdat ‘ de oevers van de Vecht – richting Hardenberg en de Duitse grens – natuurvriendelijk worden ingericht, waardoor het waterpeil stijgt …’. DEZE ZIN BEVAT KLINKKLARE ONZIN. Momenteel worden de oevers van de Ov. Vecht nabij de Stokte en De Oude Oever in de gemeente Dalfsen, benedenstrooms van de stuw Vilsteren, ontsteend. D.w.z. de aanwezige oeververdediging, bestaande uit een kraagstuk met als basis polypropeendoek met daarop kruiselings wilgen wiepen en afgestort met een laag kalksteen 1/60 kg/stuk, wordt opgenomen en verwijderd. Dit verruimt het zomerbed en doet de ruwheid van het zomerbed afnemen waardoor het verhang geringer wordt en de waterspiegel bij maatgevende afvoer (bij stuw Vilsteren) NIET zal stijgen maar zal dalen. Wellicht bedoelt u dat de toekomstige ontwikkeling van de Ov. Vecht tot een halfnatuurlijke laaglandrivier met begroeiing van de oevers mettertijd kan leiden tot een toename van de ruwheid en bijgevolg een steiler verhang. Maar begroeiing van het zomerbed mag u als goed waterbeheerder, (die een goede waterafvoer moet waarborgen), niet toestaan. U eist van de agrariërs aan het begin van de winterperiode om rikkingen en afrasteringen uit het zomerbed te verwijderen, maar zelf neemt u het niet zo nauw. U laat de wilgen die vanuit de wiepen van de oeverbekleding ontstaan zijn uitgroeien tot flinke bosschages. Deze struiken in het zomerbed van de rivier belemmeren een vlotte afvoer en doen het verhang toenemen. Verwijdering van deze opslag zal de ruwheid verkleinen en de waterstand benedenstrooms van de stuw Vilsteren verder verlagen.
Mijn conclusie met betrekking tot het primaire doel: de ontstening van de oevers binnen de gemeente Dalfsen en de blijvende verwijdering van de opslag in het zomerbed van de rivier zal bij maatgevende afvoer de waterstand benedenstrooms van de stuw Vilsteren met 5 tot 10 cm doen verlagen. Het waterbeheer bovenstrooms van de stuw Vilsteren valt onder verantwoordelijkheid van WS Vechtstromen.
Secundair worden er door de aanleg van de geul om de stuw Vilsteren ook doelen uit de KRW (Kader Richtlijn Water) gerealiseerd. Echter, de ecologische winst is gering (meer van hetzelfde), en gaat gepaard met zeer ernstige nadelige effecten a.g.v. de aanleg van de geul. Deze bewering zal aansluitend worden onderbouwd: De geul leidt het water om de stuw Vilsteren heen. Dat houdt in dat in de winter bij grote afvoeren en de klepstuw gestreken, het verval over de geul minimaal is. In de zomer bij geringe afvoeren is de klepstuw in het geheel niet gestreken en is het verval over de geul maximaal. Opening van het inlaatkunstwerk in de zomer geeft dan ook een grote afvoer door de geul. Omdat de natuurlijke afvoer van de Ov. Vecht in de zomer beperkt is zal de geul vooral in de winter functioneren en in de zomer niet of nauwelijks gebruikt kunnen worden. Het is de wens van het WS Groot Salland dat er in de zomermaanden nog zoveel water over de stuw Vilsteren, dan wel door de geul Vilsteren stroomt, dat de gemalen in het stuwpand benedenstrooms van de stuw optimaal kunnen functioneren. De (vier) gemalen onttrekken via pompen water aan de Ov. Vecht en brengen dat water ten behoeve van de landbouw, en voor een klein gedeelte ook t.b.v. de oeverdrinkwaterwinning Vechterweerd, naar de landbouwgebieden ten noorden en zuiden van de Ov. Vecht. Deze gebieden behoren niet tot het stroomgebied van de Ov. Vecht. Het gevolg van dit alles is dat er in de zomer vaak geen water meer over de klepstuw Vechterweerd stroomt. Omdat de natuurlijke afvoer van de Ov. Vecht in de zomer vaak tekortschiet om aan deze watervraag te voldoen wordt al lang RIJNWATER bij Eefde uit de IJssel gepompt. Dit gebieds-vreemde water stroomt vervolgens via het Twenthekanaal en het kanaal Almelo – De Haandrik bij De Haandrik in de Ov. Vecht. Omdat de watervraag door de aanleg van de geul bij Vilsteren vergroot wordt en omdat de kans op langdurige droge perioden toeneemt is/wordt de pompcapaciteit bij Eefde uitgebreid opdat nog meer Rijnwater naar de Ov. Vecht kan stromen.
Mijn conclusie met betrekking tot het secundaire doel: de aanleg van de geul Vilsteren leidt ertoe dat meer rijnwater naar de Ov. Vecht moet worden gebracht om aan de watervraag te voldoen en om de gewenste stuwpeilen te handhaven. Dit heeft tot gevolg dat de waterkwaliteit van het Vechtwater tussen de Haandrik en stuw Vechterweerd zal afnemen. Dit is negatief voor de ecologie, voor de recreatie en voor de oeverdrinkwaterwinning Vechterweerd. Het is zelfs waarschijnlijk dat gedurende een lange periode van extreme droogte, – en de kans op het optreden van een dergelijke periode neemt door de klimaatontwikkelingen alleen maar toe -, (blauw)algenbloei in de Vecht zal optreden. Voor de recreatiesector geen aantrekkelijk vooruitzicht.
Samenvattend: Ik vraag het AB van het WS Groot Salland om zich opnieuw te bezinnen op nut en noodzaak van de aanleg van de geul om de stuw Vilsteren. Volgens mij wegen de enorme kosten niet op tegen de maatschappelijke baten, te weten de waterstandsverlaging en de ecologiewinst minus de nadelige effecten. Ook het duurzaamheidsaspect moet genoemd worden: de geweldige ontgraving en zandtransport gaat gepaard met een enorme CO2 uitstoot. Ik ben er 100% van overtuigd dat genoemde baten ter plaatse op een veel goedkopere en duurzamer manier gerealiseerd kunnen worden.
Met vriendelijke groet, Drs. Ir. Ad Wevers, T 0529 – 431803

 

Artikel delen: