Geboren Dalfsenaar Johan Schrijver, in de weer met zeewater, gasvelden en aardbevingen - Foto: eigen geleverde foto
Foto: eigen geleverde foto

Geboren Dalfsenaar Johan Schrijver, in de weer met zeewater, gasvelden en aardbevingen

UITHOORN – GRONINGEN – DALFSEN – Pleidooi voor injectie (zee)water in Groninger gasveld. Er is veel te doen in Nederland omtrent de aardbevingen in Groningen ten gevolge van verlaging van de druk in het Groningse gasveld. Door oppompen van aardgas verlaagt de druk in het gasreservoir, hetgeen aardbevingen tot gevolg heeft.

Een leeg gasveld is geen holle ruimte ergens diep in de bodem waar je zomaar van alles in kunt storten. Het is veeleer een gesteente dat poreus is waar het gas aan wordt onttrokken. In de loop der jaren is de druk in het Groningse gasveld gezakt van 350 bar naar nu 75 bar.

Maar kunnen we die gasvelden niet opvullen om verdere aardbevingen en bodemdalingen in de toekomst te voorkomen? Dit onderwerp is in het verleden meerdere malen aan de orde geweest maar wetenschappelijk is dit nog niet op alle punten uitgewerkt.

Naar mijn idee dient versneld eerdere wetenschappelijke onderzoeken te worden afgerond ter bevestiging dat injectie van (zee)water de beste oplossing is om verdere aardbevingen en bodemdaling in Groningen in de toekomst te voorkomen. Naar mijn idee is dit beter en goedkoper dan niets doen of het inzetten van andere navulopties zoals het injecteren van CO2 of het injecteren van stikstof. Op het injecteren van CO2 in lege gasvelden is zodanige ernstige maatschappelijke weerstand gekomen vanuit de bevolking dat een dergelijk project in Barendrecht is afgeblazen. Wel is sprake van mogelijke CO2 opslag in gasvelden in de Noordzee, dus niet direct in onze achtertuin. Voor injectie van stikstof zijn stikstoffabrieken nodig, aankoop van aardgas om gasvelden te vullen, krachtige compressoren en dus zeer forse investeringen. De NAM heeft eerder een test met betrekking tot het injecteren van stikstof afgewezen omdat dit te duur zou zijn en te veel energie zou kosten.

Er zijn weliswaar bezwaren aangevoerd tegen het injecteren of opvullen van lege aardgasvelden maar die bezwaren gelden in geen of mindere mate voor injectie van (zee)water.

Op de eerste plaats wordt gezegd dat injecteren zou kunnen leiden tot nieuwe aardbevingen of tot ondergrondse chemische reacties. Dit zou gelden voor injectie met CO2 en stikstof. Daar staat Noord-Nederland natuurlijk niet op te wachten. De vraag is of dit argument ook geldt voor (zee)waterinjectie gezien ook de jarenlange positieve ervaring met (afval)waterinjectie in lege gasvelden in Nederland. Wat wellicht velen niet weten is dat Nederland/NAM op basis van het MER-onderzoek 2006 al sinds 2011 ervaring heeft met het injecteren van afvalwater in lege gasvelden o.a. in Twente maar daarvoor ook al eerder in Groningen (Borgsweer).

Bij het winnen van olie bijvoorbeeld in Schoonebeek komt van nature productiewater vrij wat vervuilde olie- en stoomrestproducten bevat. Dit wordt met een bestaande 70 km pijplijn afgevoerd naar die lege gasvelden in Twente tussen zoutlagen. Injecteren van dit productiewater wordt als milieuvriendelijker gezien dan dit productiewater bovengronds reinigen. Bovendien kost dit schoonmaken veel energie.

Deze afvalwaterinjectie in die poreuze lagen op 1200 tot 1800 meter diepte veroorzaakt tot nu toe ook geen aardbevingen. Van belang daarbij is wel dat de druk van het geïnjecteerde water niet stijgt boven de oorspronkelijke druk in het gasveld. De overheid samen met Staatstoezicht op de Mijnen hebben dit derhalve ook verankerd in Nederlandse wetgeving. In theorie zou zelfs denkbaar kunnen zijn dat door te hoge druk het grondpeil zelfs zou gaan stijgen in plaats van dalen zoals we nu in Groningen zien.

Op basis van verleende vergunningen moet de NAM nu om de drie jaar een technisch onderzoek doen naar de status van de opgevulde gasvelden en het reservoir en dient het te rapporteren aan de Minister van Economische Zaken en Klimaat. Periodiek wordt de ontwikkelingen gevolgd en gerapporteerd aan de Tweede kamer. Daarbij is door deskundigen (ook Staatstoezicht op de Mijnen) tot nu toe geen enkele relatie vastgesteld tussen waterinjectie en aardbevingen en ook dat lekkages vanuit die waterputten zo goed als uitgesloten moet worden beschouwd. NAM onderzoekt thans wel of dat restwater toch niet beter eerst gezuiverd moet worden en kijkt naar locaties waar testfaciliteiten voor waterzuiveringstechnieken voor afvalwater kunnen worden aangelegd.

Als we in Nederland intussen al zoveel jaren ervaring hebben opgedaan met het injecteren van afvalwater in lege gasvelden waarom wordt dit niet breder toegepast in de Groningse situatie met schoon (zee)water? We horen daar niets over.

In Groningen hebben we voldoende zeewater op korte afstand beschikbaar en dat is deels nog kosteloos ook. De infrastructuur vanaf zee of IJsselmeer (brakwater) is relatief eenvoudig.

Mijn oproep aan de overheid, politici en bedrijfsleven is dat geld vrij gemaakt wordt voor nader wetenschappelijk onderzoeken die bevestigen dat er geen onaanvaardbare risico`s zijn verbonden om gewoon water of zeewater te injecteren in oude gasvelden in Groningen. Ik ben van mening dat het opnieuw injecteren van zo`n ondergronds reservoir met water tot drukherstel van het reservoir, in casu tot herstel van de oorspronkelijke toestand waardoor aardbevingen tot het verleden gaan behoren. De drukdaling wordt in zekere mate en mogelijk volledig gecompenseerd, aldus ook al eerdere wetenschappelijke studies en ook volgens de Minister van toen Economische zaken aan de 2e Kamer (2016). Indien nodig, zou dit opnieuw getest kunnen worden in een paar afgesloten gasvelden in het Noorden. Groningen zal u met open armen ontvangen na alles wat ze al hebben meegemaakt. Stabilisatie van de bodem moet nu voorrang krijgen in het overheidsbeleid omdat zelfs indien de gasproductie nu volledig zou stoppen het zeker nog tientallen jaren zal duren voordat de ondergrond enigszins tot rust is gekomen.

Johan Schrijver

Schrijver & Partners BV

Consultants

Foto's 2
Geboren Dalfsenaar Johan Schrijver, in de weer met zeewater, gasvelden en aardbevingen - Foto: eigen geleverde foto
Foto: eigen geleverde foto
Artikel delen: