Uut de olde deuze

Noe gaot wie oos nog ‘n keer vediepen in ‘t dialect van deze streke. Het kump uut het “Woordenboek van de Overijsselse dialecten deel 2”. Dit woordenboek gef de “speektaal” an van deze streke. Deel ’t huus.

De mooie kamer was de Veurkamer, de heerd, neerd. Een zitbank was de zitbanke, een dekenkist de dekkenkiste. (kist waarin de kleren werden opgeslagen) Een kabinet was kammenet, in het kammenet werd linnengoed bewaard, als doodshemden, dekkens maar ook kerkboeken, sieraden en geld, waardepapieren en borrelglaassies. Sommige kammenetten hadden ok een geheim vakkie, iej kon dan  beveurbeeld een stukkie poot wegdreien. Een ladenkast was een ladenkaste, een krantenbak een kraantenbak, een klok een klokke met ’n wiezerplate, een kaars is een keerse, een kandelaar een keersenhoolder, een olielamp een öllielaampe, een snotneus een snotneuze, petrolielamp een petrolielaampe. Een bekend liedje van vroeger is;

Tonia de lampe, Tonia de lampe

Tonia de lampe is uut.

Is t’r dan gien öllie meer

Doe het da met wagensmeer

Tonia de lampe is uut.

Zo rond 1955 verdween in het buitengebied de petrolielaampe

naar de zolder en kwam bie oos het electrisch licht. In het begin was dit heel erg wennen, an een knoppie draain en iej hadden licht

waj niet iens uut kon blaozen. Veel boeren waren erg argwanend “ men wil oos alleen mar geld uut de zak kloppen” en “an stroom kuj dood gaon”. “och, och, och, koffie drinken met de laampe an”. De lanteern of luchte werd schemerlaampe met een lichknoppie. Een radio stund op de radioplaanke, een televisie was een kiekkaste. Een beerput een beerputte of aaltenkelder, een wc een husien een thusie of een plee. De boeren hadden een aaltenkelder, de burger een tonne die in ‘thusie stond. Soms bie de boeren ok wel bööm de gruppe op de delle.Als toiletpapier werd de kraante gebruukt, men zeg vaak an twee kaanten. Een verhaal;

De kraante, tegenwoordig proat de luu met een deftig woord oaver recycling. Nee, dan vrogger. De kraante wönnen in vierkaante stukkies escheurd en in ,thusie elegd. Als d’r te weinig kraante was wön ok de radiogids gebruukt, mar die was völle gladder ant gat. Het veurdeel was wel dèj d’r niet zo gauw met de vingers deur staken, het papier was sterker. De kraante mos iej meestal dubbel gebruken. De inholt van de tonne ging gewoon op de mestvaalt en werd daarna op het laand uutestreuid. Det was nog is hergebruuk. Van de tonne noar de closetpot en een wc met een störtbak of een dreugcloset. Van de wastobbe of teil noar de badkupe en de douche, naar badkamer.

Het kippenloek hef plaats emak voar het kattenloek De kippen bleem buten in de kippenrenne of kippenloop, de kat kreeg een plaats in huis in plaatse van moezen vang. De berrestee werd slaopkamer, de götte werd keuken, de pompe verdween en er kwamen overal kraan.

De kammenetten werden verkocht aan een opkoper, het enigste wat soms overbleef was een vaas van het kabinetstel. Neerd werd gewoon de voorkamer en daarmee verdween heel veel nostalgie in ons butengebied. Maar gelukkig zijn er schrijvers die toch nog iets voor het nageslacht vastleggen.

Tot zover een stukje streekdialect.

Artikel delen: